Wyspa oraz specjalne zejścia dla zwierząt ułatwiające dostęp do wody powstaną na zbiorniku wodnym „Świnobród” w Puszczy Knyszyńskiej.

Fot. Zbiornik wodny "Świnobród"

Pierwsze założenia nad pracami związanymi z odbudową zbiornika wodnego „Świnobród” rozpoczęły się w 2018 r. W tym roku przystąpiliśmy do prac modernizacyjnych.

Zbiornik wodny „Świnobród” stanowi szczególnie ważny element dla lokalnego ekosystemu. Jest miejscem bytowania zwierząt, zapewnia ochronę różnorodności biologicznej, retencjonuje wodę, pełni również bardzo ważną funkcje jako rezerwuar wody w ochronie przeciwpożarowej lasu.

Podczas modernizacji zbiornika wykorzystane zostaną materiały pochodzenia naturalnego, tj. kamień polny oraz żwir. Należy podkreślić także, że prace prowadzone będą pod nadzorem przyrodniczym, a projekt odbudowy zbiornika uzyskał niezbędne zgody urzędów i instytucji zajmujących się ochroną przyrody.

W latach 1845-1944 na terenie uroczyska Świnobród mieszkały 2 rodziny. W tym czasie na rzece Świnobródka pracował młyn wodny i tartak. W ostatnich latach XIX wieku wybudowano w pobliżu fabrykę, w której produkowano sukno i wełnę. Prosperitę tych zakładów przerwała I wojna światowa. W sierpniu 1915 roku zdemontowano fabrykę. Po 1944 roku zabudowania znajdujące się w Świnobrodzie stanowiły własność Państwowego Nadleśnictwa Żednia. Na rzece Świnobródka w Świnobrodzie Nadleśnictwo Żednia zbudowało tamę i powstał staw, w którym zatapiano drewno w celu jego konserwacji.

Wieloletnia eksploatacja zbiornika powodowała stopniowe uszkodzenia urządzenia piętrzącego. W chwili obecnej, pilnych działań wymaga przeciekająca grobla czołowa i nieszczelna zastawka.  Przerwanie grobli i niekontrolowany spływ wody, stanowiłoby niewyobrażalne zagrożenie, co w przeszłości już miało miejsce. Na początku lat dwutysięcznych doszło do zniszczenia zastawki i gwałtownego zrzutu wody ze zbiornika.

Zaniechanie modernizacji zbiornika skutkowałoby kolejną katastrofą, która doprowadziłaby do degradacji ekosystemów leśnych oraz życia biologicznego bytującego w jego obrębie.

Warto też wspomnieć, że nie jest to pierwsza inwestycja, dotycząca retencji wody na terenie Nadleśnictwa Żednia. W latach 2010 - 2011 przebudowane i wyremontowane zostały trzy inne zbiorniki wodne. Pojemność retencyjna tych obiektów wynosi 115 tys. m3 wody.

Pracami modernizacyjnymi objęto zbiorniki wodne: "Stanek", "Kościukówka" oraz "Kozi Przeskok".

Fot. Zbiornik wodny „Stanek”

Fot. Zbiornik wodny "Kościukówka"
   Fot. Zbiornik wodny "Kozi Przeskok"

Poniżej przedstawiamy efekt z realizacji inwestycji na zbiorniku wodnym „Stanek” przed i po wybudowaniu zastawki.

                          Fot. 2011 rok                                                        Fot. 2022 rok

Działania w ramach małej retencji, wpływają na ochronę zasobów wodnych w całymi kraju. Budowa i remonty niewielkich zbiorników, oczek wodnych i stawów, ochrona terenów podmokłych – to działania lokalne, które leśnicy realizują i wspierają. W połączeniu z inwestycjami z zakresu dużej retencji, są skutecznym narzędziem w przeciwdziałaniu skutkom suszy i powodzi.

Zadania realizowane są z wykorzystaniem środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko w ramach projektu „Adaptacja lasów i leśnictwa do zmian klimatu – mała retencja na terenach nizinnych”, którego najważniejszym założeniem jest zabezpieczenie lasów przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych. Postępujące procesy, w szczególności częściej występujące okresy suszy, powodują, że projekty inwestycyjne związane z magazynowaniem wody na obszarach chronionych są priorytetowe.